Tadeusz Pakuła - nauczyciel języka
polskiego, SP im. Wł. Szafera w Żarkach.
Scenariusz jest propozycją spotkania z poezją, w czasie którego młodzież ma możliwość przedstawienia swojego zdania na temat ważnych spraw publicznych.
Uczniowie wyrażają swoje myśli i uczucia, recytując teksty poetów o najważniejszych problemach egzystencjalnych współczesnego człowieka.
Scenariusz uwzględnia propozycje młodzieży; dotyczy to wyboru utworów lirycznych, piosenek, ruchu scenicznego, scenografii.
Lektura artykułu zachęci nauczycieli do szybkiego reagowania na ważne problemy współczesnego świata. Referowanie zagadnień politycznych, dyskusje w klasie, debaty nie wyczerpują form wyrażania przez młodych ludzi myśli i poglądów. Często warto odwołać się do tekstów lirycznych, muzyki, sztuki, by trudne sprawy naszej skomplikowanej rzeczywistości skomentować i ocenić.
Jest jeszcze jeden aspekt takich spotkań- żadna dziedzina nie uczy tak jak poezja mądrego zadawania ważnych pytań, w tym tak istotnych, jak pytania o kondycję moralną człowieka i przyszłość naszego świata.
DZIWNY JEST TEN ŚWIAT
Refleksja wyrażona głosem poetów o człowieku i świecie ,w którym żyje (aktualna zwłaszcza po tragedii 11 września w USA)
Cele operacyjne:
uczeń uczestniczy w życiu społecznym
uczestniczy w procesie rozpoznawania i rozumienia wartości
tworzy wewnętrznie akceptowaną hierarchię wartości
zna teksty literackie, które przybliżają rozumienie człowieka i świata
Scenografia:makiety dwóch płonących wież WTC w Nowym Jorku, znicze i świece.
Miejsce przedstawienia-scena w Miejskim i Gminnym Ośrodku Kultury w Żarkach.
Przedstawienie odbywa się w przyciemnionej sali.
Widownia-uczniowie gimnazjum, nauczyciele, zaproszeni goście.
słowo wstępne na temat moralnych i kulturowych konsekwencji wydarzeń w USA
(wygłoszone przez Tadeusza Pakułę)
Wydarzenia w USA zmuszają każdego myślącego człowieka do głębokiej refleksji. Świat po 11 września nigdy już nie będzie tym światem, jaki znaliśmy do tej pory. Zło ujawniło się w takiej postaci, że nie można przejść do porządku dziennego i nie wyrazić swojego zdania na ten temat.
Ludzie na całym świecie protestują przeciwko przemocy, potępiają terroryzm i wszelkie przejawy agresji. Są oburzeni i żyją w ciągłym strachu. Zadają sobie też pytanie-jak mogło dojść do takiego aktu przemocy i jaki los czeka nas w przyszłości.
Powody tego jedynego w swoim rodzaju aktu barbarzyństwa są z pewnością złożone. Socjologowie mówią o ogromnej porażce kultury masowej. Filmy, komiksy, gry komputerowe przepełnione scenami przemocy dominują w naszym życiu. W jednym momencie uświadomiliśmy sobie, jak niewielka jest granica między fikcją a rzeczywistością. Czy minie jednak szybko fascynacja młodych ludzi agresją i okrucieństwem ?
Spróbujcie odpowiedzieć sobie sami na to pytanie, obserwując dramatyczne sceny z USA..
Przemoc zawsze jest powodem ludzkich tragedii, cierpienia niewinnych, rozpaczy i bólu tych, którzy stracili swoich bliskich.
Jaki los czeka naszą planetę? Zależeć to będzie w dużej mierze od was-młodych . Potrzebna jest ogromna praca wszystkich ludzi dobrej woli, którzy wierzą, że ten świat można uratować.
Patrząc na szczątki ludzkich ciał, popiół po tysiącach żywcem spalonych, zastanówmy się, co każdy z nas może uczynić, by coś podobnego już nigdy się nie wydarzyło.
Kończąc to krótkie słowo wstępne, odwołam się do słów znanej piosenki:
Ludzi dobrej woli jest więcej i mocno wierzę w to, że ten świat nie zginie dzięki nim...
Wsłuchajmy się w słowa wierszy i pieśni...Uwierzmy, że jesteśmy w stanie zmienić los świata na progu nowego wieku.
Scena pusta-słychać dźwięki muzyki(Requiem Mozarta) Po kilkudziesięciu sekundach powoli wychodzą recytatorzy, trzech z nich zapala znicze.
Recytacja tekstu piosenki Dziwny jest ten świat .
Wywiad zainscenizowany przez 2 uczennice (opracowany na podstawie reportażu korespondentki gazety Niedziela, która była świadkiem wydarzeń w USA)
D.:11 września przebywała pani w Nowym Jorku . Co pani widziała?
R.:Trudno mi o tym mówić...Minęło od tego czasu już kilka dni, a ja wciąż mam nadzieję, że się obudzę z koszmarnego snu. Świat się walił...Na moich oczach realizowała się apokalipsa.
Ogromny huk, ciemna ściana pyłu, krzyki ludzi, dźwięki syren...Świadomość, że zginęło tam tyle
osób wciąż nie pozwala mi o tym mówić spokojnie.
D.:Kogo wini pani za to, co się stało?
R.:Nie znamy jeszcze wielu okoliczności tragedii, ale już można powiedzieć, że to jedyny w swoim rodzaju akt terroru ludzi pragnących zniszczyć naszą cywilizację. Nie interesuje mnie polityka, wiem jednak, że politycy są w jakimś stopniu winni tej tragedii.
D.:Co ma pami na myśli?
R.:To, że wszystkie sprawy można załatwiać metodami politycznymi, dialogiem, a nie siłą.
D.:Co pani czuła, będąc w centrum wydarzeń?
R.:Ogromną rozpacz, paniczny strach -co się jeszcze może wydarzyć, nienawiść do sprawców...
D.:Czy jest jakaś nadzieja, że coś podobnego się już nigdy nie powtórzy?
R.:Musimy w to mocno wierzyć, bo inaczej nie moglibyśmy normalnie żyć?
Recytacja wierszy napisanych przez nastolatków:
Jestem gdzieś
Zatykam uszy, by nie słyszeć,
Zamykam oczy, by nie widzieć,
Zaciskam ręce, by nie dotknąć,
Biegnę, by nie stanąć w miejscu-
Mimo to ciągle gdzieś jestem...
Mogę stanąć, bo moje myśli się nie zatrzymają,
Mogę otworzyć dłonie, bo życie z nich nie ucieknie,
Mogę otworzyć oczy, bo słońce ich nie wypali,
Mogę posłuchać, bo na ziemi istnieje muzyka-
Urodziłam się, by żyć i słuchać,
By brać i dawać, by potrzeć i być zauważaną.
Nie mogę być słupem, który nie żyje.
/Janna Dargiel, 14lat/
Dlaczego?
Można było:
rozpalić ogień,
wynaleźć koło,
osiodłać morza, oceany ,powietrze,
wykryć moc zjawisk przyrody,
stwierdzić, że Ziemia to kula,
że jesteśmy potomkami małpy,
zmniejszyć odległości na ziemi,
uporządkować ruch elektronów swobodnych,
zajrzeć do wnętrza materii ...
Można:
oglądać ziemię z jej orbity,
budować domy sięgające gwiazd,
ścigać się z dźwiękiem, wydzierać ziemi skarby,
rozbijać atomy,
wygrywać pojedynki z chorobami,
realnie myśleć o kosmicznych miastach...
Można bardzo wiele,
więc dlaczego nie można
zrobić rzeczy na pozór dziecinnie łatwej-
jednego małego słowa wojna
uznać za anachronizm?
Dlaczego???
/Tadeusz Pakuła, 15lat/
Gołębie
Gołębie, gołębie białe jak śnieg,
przynieście mi radość nie smutek i gniew.
Odmieńcie skamieniałe serca złych ludzi!
Obudźcie w nich miłość litość i radość!
Gołębie, gołębie puszyste jak śnieg.
/Małgorzata Janas, 16 lat/
(Wiersze opublikowane w Płomyku nr 1z 1979r.)
Uczniowie recytują wiersze poetów współczesnych:
-J.Liebert Uczę się ciebie człowieku
-A.Warzecha Maski
-T.Różewicz Zielona róża
-J.Twardowski Przyrost ludności
-J.Twardowski Sprawiedliwość
-E.Bryl Gdzie kryjesz się człowieku...
-Cz.Miłosz Twój głos
-Cz.Miłosz Który skrzywdziłeś...
-J Twardowski Śpieszmy się ...
-J.Liebert Natchnienie bolesne
-W.Szymborska Pochwała złego o sobie mniemania.
Pisenki zaśpiewane przez uczniów:
-Dziwny jest ten świat (sł. i muz.Cz.Niemen)
-Moja i twoja nadzieja (sł. i muz.E. Bartosiewicz)
-Przez ile dróg musi przejść każdy z nas.
W swoich działaniach edukacyjnych powiniśmy bardzo szybko reagować na ważne sprawy życia społecznego. Na bieżąco je omawiać i komentować. Uczymy w ten sposób uczestniczenia młodych ludzi w życiu publicznym.
Publikacja zachęca do tworzenia warunków umożliwiających komentowanie przez młodzież problemów społecznych na szerokim forum.
Artykuł prezentuje atrakcyjną dla młodzieży formę kształcenia umiejętności wypowiadania swoich myśli i przekonań poprzez odwołanie się do literatury i sztuki